Chương trình được tổ chức trực tiếp tại trụ sở VKSND thành phố Hải Phòng và truyền trực tuyến tới 13 điểm cầu là các VKSND khu vực, tạo thành một hệ thống kết nối rộng khắp, bảo đảm thông tin pháp luật được lan tỏa đồng bộ trong toàn ngành.
Sự kiện diễn ra trong bối cảnh các vi phạm pháp luật về môi trường tại Hải Phòng có xu hướng gia tăng, từ ô nhiễm không khí, nước thải công nghiệp, rác thải nhựa đến các vụ việc liên quan đến sử dụng hóa chất và xả thải trái phép.
Việc cập nhật quy định pháp luật môi trường cho đội ngũ kiểm sát viên, những người trực tiếp thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp được xem là yêu cầu cấp thiết.
Ông Nguyễn Quang Trung – Phó Viện trưởng VKSND Tp.Hải Phòng phát biểu khai mạc hội nghị.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Quang Trung – Phó Viện trưởng VKSND Tp.Hải Phòng cho biết ngành Kiểm sát đang tăng cường theo dõi, giám sát các vụ việc liên quan đến môi trường, đặc biệt trong lĩnh vực xả thải công nghiệp và quản lý chất thải rắn sinh hoạt.
Ông nhấn mạnh, để nâng cao hiệu quả phòng ngừa và xử lý vi phạm, cán bộ kiểm sát cần nắm chắc những điểm thay đổi trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, nhất là các quy định liên quan đến trách nhiệm của tổ chức, cá nhân và cơ chế đánh giá tác động môi trường.
Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Mai – Chủ tịch Hội Luật gia Tp.Hải Phòng trình bày chuyên đề trọng tâm về Luật Bảo vệ môi trường 2020 với các điểm mới đáng chú ý của luật, bao gồm việc lần đầu đưa khái niệm kinh tế tuần hoàn vào chính sách pháp luật; quy định phân loại trách nhiệm giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng; tăng cường minh bạch trong đánh giá tác động môi trường; và yêu cầu lồng ghép mục tiêu môi trường vào các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội.
Bà Nguyễn Thị Mai nhấn mạnh tại buổi tuyên truyền không đơn thuần là công cụ xử lý vi phạm, mà là nền tảng để thay đổi tư duy phát triển, từ chạy theo tăng trưởng bằng mọi giá sang phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên.
Báo cáo viên cũng chỉ ra một số vấn đề phát sinh trong quá trình áp dụng luật, như sự thiếu đồng bộ giữa các cơ quan quản lý địa phương, hạn chế trong giám sát cộng đồng và khó khăn của doanh nghiệp khi chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng tuần hoàn. Những phân tích này giúp kiểm sát viên có thêm góc nhìn thực tế trong quá trình xem xét, giám sát các vụ việc liên quan đến môi trường.
Hội nghị dành thời lượng phân tích tình hình môi trường tại Hải Phòng giai đoạn 2023 – 2025. Theo số liệu tổng hợp, nồng độ bụi mịn tại nhiều khu vực nội đô , đặc biệt ở các tuyến đường có mật độ phương tiện cao thường xuyên vượt mức cho phép.
Một số con sông lớn như Lạch Tray, Rế, Cấm đang chịu áp lực lớn từ nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp chưa qua xử lý. Mỗi ngày, thành phố phát sinh khoảng 1.000 – 1.200 tấn rác sinh hoạt nhưng tỷ lệ phân loại tại nguồn còn rất thấp, khiến phần lớn rác phải xử lý theo phương pháp chôn lấp hoặc đốt, gây áp lực lên hệ thống hạ tầng môi trường.
Đáng chú ý, tình trạng rác thải nhựa tại Đồ Sơn và Cát Bà tiếp tục gia tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái ven biển và hoạt động du lịch. Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, đây là khu vực cần siết chặt kiểm soát trong thời gian tới, nhất là vào mùa du lịch khi lượng du khách tăng mạnh.
Sau phần trình bày chuyên đề, đại biểu tại hội trường và 13 điểm cầu đã tham gia thảo luận sôi nổi, tập trung vào các vấn đề thực tiễn: kiểm sát điều tra các vụ án môi trường; xử lý hành vi xả thải vượt quy chuẩn; trách nhiệm của chính quyền cơ sở trong quản lý rác thải; và vướng mắc khi tiếp nhận, giám sát các báo cáo đánh giá tác động môi trường. Nhiều câu hỏi xoay quanh kỹ thuật nghiệp vụ cũng được đặt ra cho thấy nhu cầu cập nhật pháp luật môi trường trong ngành Kiểm sát là rất lớn.
Hội nghị được đánh giá là hoạt động thiết thực nhằm nâng cao năng lực pháp lý cho đội ngũ kiểm sát viên, đặc biệt trong bối cảnh Luật Bảo vệ môi trường 2020 có nhiều điểm đổi mới, yêu cầu người thực thi pháp luật phải cập nhật thường xuyên. Việc kết nối trực tuyến 13 điểm cầu giúp thông tin lan tỏa nhanh chóng và đồng nhất, tránh tình trạng tiếp nhận pháp luật không đồng bộ giữa các đơn vị.
Thời gian tới Hội Luật gia thành phố sẽ tiếp tục phối hợp với VKDND thành phố tổ chức thêm các chuyên đề chuyên sâu như: Kiểm soát ô nhiễm nguồn nước, trách nhiệm hình sự trong lĩnh vực môi trường, quản lý rác thải nhựa và thực thi các mô hình kinh tế tuần hoàn.
Những diễn biến về môi trường trong những năm gần đây cho thấy cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ các cơ quan bảo vệ pháp luật, trong đó ngành Kiểm sát đóng vai trò then chốt.
Trong dài hạn, sự phối hợp giữa 2 bên được kỳ vọng sẽ góp phần xây dựng cơ sở pháp lý vững chắc cho các hoạt động giám sát, điều tra và xử lý vi phạm môi trường trên địa bàn thành phố.
Thanh Nhung
