Sau nửa thế kỷ vận hành theo cơ chế thị trường, từ một nền kinh tế lạc hậu, Việt Nam đã trở thành một trong 32 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Với thành quả quy mô kinh tế tăng gần 100 lần so với năm 1986, thu nhập bình quân đầu người tăng từ dưới 100 USD (năm 1975) lên gần 5.000 USD (năm 2024) đã tạo đà thuận lợi để Việt Nam tham gia sâu rộng hơn, hiệu quả hơn vào nền kinh tế thế giới.
Hòa nhịp cùng làn sóng cách mạng công nghệ 4.0, kinh tế Việt Nam với tốc độ tăng trưởng ổn định đang từng bước chuyển dịch, hướng tới mục tiêu chuyển đổi số toàn diện. Một trong những điểm nhấn rõ nét của hành trình đó là việc các doanh nghiệp Fintech đã thành công làm chủ hạ tầng tài chính số - nơi các yếu tố về công nghệ, sáng tạo đóng vai trò kiến tạo nền kinh tế phát triển, minh bạch và bền vững.
“Cú hích” của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh mới
Khái niệm tài chính số trên thế giới xuất hiện vào năm 1994 với sự kiện Stanford Federal Credit Union trở thành tổ chức tài chính đầu tiên cung cấp dịch vụ ngân hàng trực tuyến, cho phép khách hàng kiểm tra số dư tài khoản và thực hiện các giao dịch cơ bản qua Internet. Đến năm 1998 khi PayPal phát triển thành công dịch vụ cung cấp nền tảng thanh toán trực tuyến an toàn và tiện lợi đã mở đường cho sự phát triển của các dịch vụ thanh toán điện tử sau này.
Nếu như các quốc gia phát triển bắt đầu số hóa hệ thống tài chính từ đầu những năm 2000 thì tại Việt Nam phải đến năm 2016 ngân hàng số mới chính thức ra mắt người dùng. Tuy nhiên, chính khởi đầu muộn lại giúp các tổ chức tín dụng và các doanh nghiệp Fintech nhanh chóng ứng dụng công nghệ mới để phát triển sản phẩm và dịch vụ tài chính số tiên tiến. Ví điện tử, ngân hàng số, mobile money... lần lượt ra đời đã từng bước thúc đẩy việc thay đổi thói quen tiêu dùng, phương thức quản lý tài chính của người Việt.
Khác với hệ thống ngân hàng truyền thống vốn yêu cầu thủ tục phức tạp, tài chính số đem đến sự tiện lợi, phổ cập và thân thiện. Đặc biệt tại các khu vực vùng sâu, vùng xa, người dân có thể dễ dàng tiếp cận các dịch vụ như thanh toán, chuyển tiền, tiết kiệm hay vay vốn mà không cần đến quầy giao dịch. Thông qua quá trình ứng dụng công nghệ Big data, AI… các sản phẩm tài chính số giúp dòng tiền luân chuyển nhanh hơn, an toàn hơn, từ đó gia tăng tính minh bạch và hiệu quả sử dụng vốn trong các giao dịch.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số mạnh mẽ, tài chính số còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia một cách hiệu quả. Nhờ ứng dụng công nghệ vào quản lý tín dụng và đầu tư, Việt Nam đang từng bước hiện đại hóa hệ sinh thái tài chính, từ đó cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao hiệu quả vận hành của doanh nghiệp. Việc gia tăng năng lực phân tích dữ liệu, đánh giá tín dụng số và thanh toán xuyên biên giới nhanh chóng, an toàn đã giúp Việt Nam sẵn sàng hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới.
Chiến lược quốc gia số không tách rời Fintech
Trước làn sóng chuyển đổi số mạnh mẽ, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang từng bước khẳng định vai trò chủ thể kiến tạo hạ tầng tài chính số. Đơn cử như câu chuyện phát triển hệ sinh thái tài chính số Viettel Money của Tổng Công ty Dịch vụ số Viettel (Viettel Digital) đã phổ cập thành công mạng lưới dịch vụ tài chính số tới tận các xã, bản, huyện đảo trên toàn quốc. Chỉ với một chiếc điện thoại và tài khoản được xác thực sinh trắc học, người dân có thể dễ dàng tiếp cận các dịch vụ tài chính hiện đại, từ chuyển tiền, thanh toán hóa đơn, gửi tiết kiệm đến vay, mua bảo hiểm, đầu tư trực tuyến….
Viettel Digital cùng với nhiều doanh nghiệp Fintech khác, thông qua quá trình đầu tư phát triển dịch vụ tài chính số, đã khẳng định mạnh mẽ: Doanh nghiệp Fintech Việt hoàn toàn có khả năng nghiên cứu, phát triển và làm chủ giải pháp tài chính số. Những giải pháp này không chỉ giải quyết được bài toán phổ cập tài chính đến người dân, mà còn giúp doanh nghiệp Fintech có bước đà thuận lợi hướng tới mục tiêu lớn hơn: Xây dựng quốc gia số vững mạnh.
Dự báo trong tương lai không xa, câu chuyện “Made in Vietnam” không chỉ gói gọn trong các ngành công nghiệp truyền thống mà sẽ hiện diện rõ nét trong từng nền tảng tài chính, từng giải pháp công nghệ và trở thành “tấm hộ chiếu” để doanh nghiệp Việt tham gia sân chơi công nghệ thế giới với tâm thế chủ động và bình đẳng.
